پائولو کوئلیو در ایران – Luiz Antonio Ryff, Folha de Sao Paulo, Brazil, 16.5.2000
پائولو کوئلیو، هفته آینده در اوج تلاطم‌های سیاسی، به ایران سفر می‌کند و این سفری معمولی نیست. کوئلیو دومین نویسنده پرفروش جهان است و بیش از 27 میلیون نسخه از آثار او به فروش رفته است. این نویسنده کاتولیک، به دیدار بزرگ‌ترین کشور شیعه در جهان خواهد رفت که در جهان غرب، تصویر بسیار مبهمی از آن وجود دارد.
از آن گذشته، نکته‌ای دیگر، این سفر را به یک رخداد تاریخی تبدیل می‌کند. کوئلیو نخستین نویسنده غیرمسلمانی است که پس از انقلاب اسلامی در سال 1379، به ایران سفر می‌کند. همان انقلابی که 21 سال پیش، محمد رضا شاه پهلوی را از سلطنت خلع کرد و به حکومت سلطنتی در ایران پایان بخشید و جمهوری اسلامی را برقرار کرد.
کوئلیو اعتقاد دارد که سفرش نظرات متضادی را بر خواهد انگیخت. می‌گوید برخی از ناشرانش، او را از این سفر بر حذر داشته‌اند و حدس می‌زند: «گمان می‌کنم با انتقادهای زیادی روبه‌رو شوم.» با این حال، خود را پلی برای بیرون کشیدن این کشور از انزوا می‌داند.
می‌داند که خطرهایی وجود دارد. اما پیش از این، تجربه خطر را بارها داشته است: «احتمال آدم‌ربایی را می‌دهم، اما نه کشته شدن را.»
ایرانیان حتا در این انزوای فرهنگی نیز آثار کوئلیو را کشف کرده‌اند و این آشنایی، همانند سایر نقاط جهان، با کتاب پرفروش “کیمیاگر” آغاز شده است که به 45 زبان ترجمه شده است.
در ایران، هزاران نسخه از کتاب‌های او فروش رفته‌اند و کوئلیو در ایران، نسبت به جمعیت، بیش‌ترین تعداد خواننده را دارد.
اما خیل عظیم خوانندگان آثار کوئلیو در ایران، بارها با ترجمه‌هایی از آثار او مواجه شده‌اند که چندین صفحه بیش‌تر از متون خود کوئلیو حجم دارند. از آن گذشته، بر روی جلد یکی از کتاب‌هایش می‌توان شعار “متن کامل” را دید که شاید کامل‌تر از متن اصلی باشد!
پائولو می‌گوید: «نسخه‌ای از کیمیاگر، صد صفحه بیش‌تر از متن اصلی حجم دارد.»
این موضوع ناشی از این است که ایران، معاهده بین‌المللی برن ـ معاهده بین المللی حقوق مؤلف و مصنف (کپی‌رایت) ـ را امضا نکرده است و بدین ترتیب، نویسندگان خارجی هیچ سهمی از فروش آثارشان در ایران نمی‌برند. حقوق کتاب از آنِ مترجم است و دلیل وجود ترجمه‌های متعدد و گوناگون از یک اثر نیز همین است.
یکی از دلایل این سفر، سامان بخشیدن به وضع انتشار آثارش در ایران است. می‌گوید: «به خاطر یک سنت پول بیش‌تر به ایران نمی‌روم. اما می‌خواهم حق ترجمه و نشر کتاب‌هایم را فقط به یک ناشر بدهم.»
ملاقات با وزیر فرهنگ ایران و در صورت امکان محمد خاتمی، رئیس جمهوری ایران در برنامه کوئلیو است. خاتمی سردمدار اصلاح‌طلبانی است که می‌کوشند ایران را از انزوا خارج سازند.
اگر کوئلیو بتواند به تهران برود، در مقطعی بحرانی وارد ایران خواهد شد. دوره جدید مجلس شورای اسلامی در روز 27 مه افتتاح خواهد شد. این بار، برای نخستین بار، اصلاح‌طلبان اکثریت مجلس را در اختیار دارند. روز شنبه، یکی از شهرهای ایران توسط دشمنان ایران که در عراق مستقر هستند، بمباران شد و تعداد زیادی از روزنامه‌ها در همین چند روز اخیر تعطیل شدند.
